Göz Kanseri ve Türleri: Genel Bilgiler
Göz, göz küresi, yörünge (göz yuvasını çevreleyen bölge, kaslar ve sinirler) ve adneksiyal yapılar (göz kapağı, gözyaşı kanalları gibi yardımcı yapılar) olmak üzere üç ana bölümden oluşur. Primer göz kanserleri, bu üç bölümden Anadolu yakası escort birinde gelişebilir. Göz küresinde başlayan kanserlere “birincil göz içi kanseri” denir. Erişkinlerde, birincil göz içi kanserlerinin en yaygın şekli göz melanomu olup, bunu lenfoma izler.
Birincil Göz Kanseri Türleri ve Başlangıç Yerleri
- Melanomlar: Pigment üreten hücrelerde gelişir ve genellikle iris gibi gözde renk üreten alanlarda görülür.
- Retinoblastomlar: Gözün arkasındaki retina tabakasında başlar. Retinoblastom, çocuklarda en sık görülen primer göz içi kanseri türüdür.
- Birincil orbital ve adneksiyal kanserler: Göz yuvası veya göz kapağındaki kanserler, kemik, kas, sinir veya deri gibi dokularda gelişebilir.
Göz Kanseri Yaş Gruplarına Göre Yaygınlık
Primer göz kanseri her yaş grubunda ve cinsiyet farkı gözetmeksizin görülebilir; ancak belirli yaş gruplarında daha sık rastlanır. Örneğin, birincil göz kanserleri genellikle 50 yaş üzeri bireylerde daha yaygınken, retinoblastom ise özellikle 5 yaş altındaki çocuklarda daha sık görülür. Retinoblastom vakalarının üçte ikisi 2 yaş altındaki çocuklarda gözlemlenir. Çoğu birincil göz kanserinin nedeni bilinmemekle birlikte, retinoblastom genetik bir hastalık olabilir. Yaklaşık %25 ila %30 vakada hastalık kalıtsaldır.
Göz Kanseri Nedir?
Göz kanseri, gözün dış yüzeyini (göz kapağı gibi) veya göz küresinin iç kısmını etkileyebilen nadir bir kanser türüdür. Erişkinlerde göz içi kanserlerinin en yaygın türleri göz melanomu ve lenfoma olup, çocuklarda en sık rastlanan tür retinoblastomdur. Göz kanseri, gözdeki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyüyüp çoğalması sonucu gelişir. Erken teşhis ve tedavi için düzenli göz muayeneleri büyük önem taşır.
Göz Kanserinin Nedenleri ve Risk Faktörleri
Göz kanserinin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı faktörler riskin artmasına yol açabilir:
- Açık renkli gözler
- İleri yaş (50 yaş üstü)
- Ciltte çok sayıda ben bulunması
- Birinci derece akrabalarda göz kanseri öyküsü
- Bağışıklık sisteminin zayıflamış olması
- Displastik nevus sendromu ve okülodermal melanositoz gibi pigment hücrelerinin kalıtsal hastalıkları
- Kafkas ırkı, diğer ırklara göre göz melanomu için daha yüksek risk taşır.
Çocuklarda retinoblastom, genetik bir mutasyona bağlı olarak gelişebilir. Retinoblastom vakalarının yaklaşık %25-30’u kalıtsaldır ve bu form daha erken yaşlarda görülme eğilimindedir.
Güneşe maruz kalmanın, özellikle UV ışınlarının göz melanomu riskini artırıp artırmadığı kesin olarak kanıtlanmamıştır. Ancak, UV ışınlarına maruz kalmanın göz melanomuna yol açabileceği düşünülmektedir. Bu nedenle Amerikan Kadıköy escort Kanser Derneği, dışarıda UV koruyucu gözlük kullanmayı önerir.
Göz Kanseri Belirtileri
Göz kanseri genellikle belirti vermez. Çoğu vakada göz kanseri, rutin göz muayeneleri sırasında tesadüfen tespit edilir. Eğer belirtiler görülürse, en yaygın semptom ağrısız görme kaybıdır. Göz kanserinin bazı belirtileri şunlar olabilir:
- Görüş kaybı
- Görme alanında daralma
- Gözde şişlik veya belirginlik (proptoz)
- Işık çakmalarını görmek
- İris renginde değişiklik
- Yüzen nesneler veya dalgalı çizgiler görmek
Çocuklardaki retinoblastom belirtileri ise şunlar olabilir:
- Gözlerin farklı yönlere kayması
- Gözde ağrı veya kızarıklık
- Flaşlı fotoğraflarda göz bebeğinin kırmızı değil, beyaz görünmesi
Eğer bu belirtiler fark edilirse, zaman kaybetmeden bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır.
Göz Kanseri Teşhisi
Göz kanseri için özel bir tarama testi bulunmamaktadır; ancak yıllık göz muayeneleri erken teşhis için çok önemlidir. Göz kanseri çoğunlukla rutin muayenelerde tespit edilir. Teşhis için doktor, göz ultrasonu veya görüntüleme testleri isteyebilir. Bunlar arasında optik koherens tomografi (OCT), manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve bazı durumlarda biyopsi yer alabilir.
Göz Kanseri Tedavi Seçenekleri
Göz kanseri tedavisi, kanserin türüne, yerleşimine, yayılma durumuna ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Küçük göz melanomları genellikle acil müdahale gerektirmez. Tedavi seçenekleri Ümraniye escort arasında radyoterapi, lazer tedavisi, kriyoterapi ve kemoterapi yer alabilir. Göz kanserinin cerrahi tedavisi ise şu şekilde olabilir:
- Göz koruyucu cerrahi: Göz kapağı, konjonktiva veya orbital kanserler için uygulanabilir.
- İridektomi: İrisin çıkarılması.
- İridotrabekülektomi: İris ve göz küresinin dış kısmının bir kısmının çıkarılması.
- Göz rekonstrüksiyonu: Cerrahi sonrası gözün işlevinin yeniden sağlanması.
- Enükleasyon: İleri düzeydeki göz kanserlerinde gözün tamamının alınması.
- Orbital ekzenterasyon: Göz, göz kapağı, çevre dokular ve sinirlerin çıkarılması.
Sonuç
Göz kanseri, erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilir bir hastalıktır. Düzenli göz muayeneleri ve göz sağlığına dikkat edilmesi, kanserin erken evrede yakalanması için önemli bir adımdır. Eğer gözde herhangi bir değişiklik Ataşehir escort fark edilirse, hemen bir göz doktoruna başvurulmalıdır.